Mijn moeder had nog een vel voedselbonnen en ik wist niet wat het was. Ze kwamen uit een trommeltje, ze roken oud en de opdruk was armetierig en uit de tijd. We zochten eigenlijk wat anders en zoals het dan zo vaak gebeurt, je zoekt het een en vindt het ander.
Mijn moeder was in de veertig en ik zat op de middelbare school, het was een mooie tijd. Een tijd van dat mijn moeder langzaam begon te vertellen over wat ze allemaal had meegemaakt, een beetje als meisjes onder elkaar. In die jaren leerde ik de oorlog kennen door mee te kijken door de ogen van mijn moeder. Hoe ze nog steeds schichtig om zich heen keek als ze vertelde dat haar vader de fietsen tussen de huizen moest verstoppen, want alles werd gevorderd door de Duitsers. Haar stem daalde en fluisterde, als of er op elke hoek van de kamer een verrader kon staan.
Van alles werd kleding gemaakt, postzakken, beddengoed, gordijnen, je kon het niet bedenken of er werden jurkjes en broekjes uit getoverd en erg geliefd waren de parachutes, een ongewone stof, maar zo makkelijk te wassen en zo droog.
Elke avond moest er verduisterd worden, want als de vijand boven Nederland vloog en ze zagen lichtjes van een stad of dorp zouden ze er wel eens een bom op kunnen gooien. Als ze zo vertelde hing ik aan haar lippen en of ik wilde of niet ik moest ook wel, want het fluisteren werd steeds zachter. Fietsen zonder banden en dan heel lang rijden naar boeren die nog wel eten hadden en dan ruilen. Handdoeken voor aardappels.
Mam, waarom zijn er zo veel bonnen over, daar hadden jullie toch eten voor kunnen kopen, vroeg ik me die eerste keer af. Mijn moeder keek heel ver weg…. Weet je, zei ze schor, mijn vader was opgepakt, je opa, hield niet snel zijn mond en pikte het niet wat die Duitsers deden met de Joden en de mensen van het verzet, hij was onvoorzichtig en op een kwade dag namen ze hem mee en zat hij vast in het Oranje Hotel in Scheveningen. Hotel? Mam, waarom een Hotel? Mijn moeder vertelde dat het die naam had, maar dat het een gevangenis was, veel mensen die in opstand kwamen moesten daar heen. Dat ze via via hoorden dat hij heel slecht behandeld werd en er haast geen eten werd gegeven aan de gevangenen en daarom hadden ze besloten, alle zusjes en haar moeder om voor hem veel bonnetjes op te sparen, zodat hij lekker kon eten als hij weer vrij kwam.
En hij kwam vrij! Een van de laatste die nog werd vrijgelaten en bij thuiskomst had men geprobeerd veel eten in huis te hebben voor hem, zodat hij kom smullen en aansterken. Die avond heeft haar vader en mijn opa zo veel gegeten, dat hij er bijna aan overleed, want zijn verzwakte lichaam, was het eten helemaal ontwend.
Het trommeltje ging weer dicht, de voedselbonnen er weer in, ze gaf er een flinke klap op, zo die zat goed dicht. Sterretjes in haar ogen, schortje ging weer om en de aardappels werden geschild. Mijn moeder heeft een trommeltje met verhalen en sommige heeft ze met mij een beetje gedeeld.
Zilvertje.
Foto: Vesting Edam, oma en opa.
Het straatje van Zilvertje. 
Zeer zeker Zilver, mijn moeder had ook verhalen, maar heel anderen, want de oorlog in Zuid Limburg was heel anders dan in Holland.
Hallo Antoinette, ja, dat is heel goed te zien in al die programma’s die er rond deze dagen zijn. Rond A’dam, veel mensen weggevoerd, Rotterdam het hart van de stad gebombardeerd en delen waar veel werd gevochten. Als weet ik niet of dat lang geduurd heeft.
Zilver, ik heb al eens geprobeerd het op te schrijven, maar het lukt niet zo erg, mijn ouders woonden toen in Sittard, ze kende elkaar nog niet, maar Sittard is in september 1944 bevrijd en daarna heeft heel lang de frontlinie net ten noorden gelegen. Er waren die hele tijd Canadese soldaten bij mijn moeder thuis ingekwartierd en vele hebben ze nooit meer terug gezien. Een heel ander verhaal dus als dat van jou.
Mijn vader was een jonge man toen en heeft in de kolenmijn gewerkt, om deportatie naar Duitsland te voorkomen.
Moeders en hun mooie en droevige verhalem. Ze waren wel creatief die moeders, veel creatiever dan hun verwende dochters, in mijn geval.
Antoinette, ja, heel anders he, wat bijzonder, hier was erge honger en veel mensen die niet meer terug kwamen, in mijn dorp werden veel mensen verborgen in schuren en tussen het hooi. Er was veel verzet in de Zaanstreek. Mijn moeder was meisje bij een Joodse familie, verdrietige verhalen over kindjes die ook die trein in moesten op weg naar de kampen, mijn moeder heeft veel leed meegemaakt en ze is er nog steeds mee bezig. Hier werd denk ik niet gevochten. De honger stond centraal en de deportaties.
Mae, ja, ze moesten wel, bijzonder hoe ze zich er doorheen hebben geslagen. Ik denk deze dagen veel aan mijn oma, die bijna de hele oorlog zonder man zat, met vier jonge meisjes.
Zilver, het zijn deze verhalen, de ooggetuige verslagen die wij levend moeten houden. Ik heb mijn bijdrage voor vijf mei al klaar en dat heeft min of meer het thema van de de vervagende herinnering.
Ina, ja, want zo alleen weten we hoe gruwelijk oorlog is en het koste wat het kost moeten zien te voorkomen.
Ja, het vervaagd, dat is zo, weinig zijn nog over.
prachtig trommeltje zilver. Bedankt voor jullie verhaal!
een mooie bijdrage – het deed me even denken aan het oorlogsverhaal van mijn vader, die er pas sinds een paar jaar over praat na jaren stilte (hij verloor beide ouders tijdens de oorlog), ik denk dan steeds : dit zou vastgelegd moeten worden, want het is één van de zovele verhalen die dreigen te verdwijnen ooit …
Wat een prachtig verhaal en wat heb je de herinneringen goed onthouden en begrepen. Veel van die verhalen heb ik ook gehoord, bomen omhakken ’s nachts, fietsen zonder banden of met houten banden, eieren van boeren, verstopt in opgerolde paren sokken, vader onder de keukenvloer om de
Arbeitsansatz te ontlopen, het slachten van een konijn wat niemand ooit had gedaan…
Ik woonde, ik was 1, in Amersfoort en ben nooit in Kamp Amersfoort geweest. Morgen zal ik er zijn, met mijn zus, om, na 65 jaar, het verdriet weer te proeven.
Nooit mogen ze stoppen met herdenken.
In Frankrijk waar ik vaak ben, nemen ze de doden van ’14-’18 nog steeds mee. Wat is er tegen een nationale herdenking???
Groet, O.
Ha Zilvertje,
Wat een herkenbaar verhaal, mijn ouders waren ook zo.
op 4 mei een logje over mijn oom, die pikte het ook niet, maar heeft het leven er door moeten laten. oma
Mooi verhaal, Zilvertje.
XXXF.
Mooi verhaal, schrijnend maar prachtig.
Prachtig verhaal! Mooi dat je je familiegeschiedenis zo met ons wil delen. Het verhaal is zeer herkenbaar, in mijn geval dan van mijn grootouders. Moet je vaker doen!
Suiker. xxxxxx
Bert, wat is er toch een stil verdriet. xxx
Oli, wat een bijzondere dag voor jou. Ja, hier zijn we bijna gedwongen om het stil te zwijgen, ik zal het mijn leven lang herdenken, ik heb de blikken onthouden in de ogen van mijn familie zowel aan vaders als aan moeders kant. Ik heb de pest aan legers en mensen met macht. Doe je rustig aan, ik begrijp je wel hoor, ik wil er niet te diep op ingaan, maar ik voel heel erg met je mee, houd je taai sterke reus!
Oma, ik heb het gelezen, ik hoop dat u veel over hem terug kunt vinden.
He, lieve Flip, dank je. Ze maakt het redelijk goed, ze begint dingen te vergeten, maar als ze goed eet, valt het wel mee, 12 jaar gelden kreeg mijn oudste broer een zoon op 4 mei, dit is heel moeiijk voor haar, feest op zo een verdrietige dag.
Rene, wat komen er een verhalen los he, zoveel verdriet en dan te bedenken dat er op zo veel plaatsen nog oorlog is…….
Dank je Wattman, ik doe niets anders, mijn hele weblog vanaf januari 2006 staat er vol mee.
Des te meer besef je hoe we het hebben!
Mooi verhaal, Zilver!!
Ik hoop dat het trommeltje nog vaak opengaat!
gr eva
Eva, ja, we hebben het nu zo rijk. Eva, dit is het eerste jaar dat ik kon zien waar mijn opa zat, huiveringwekkend om op die link alles te bekijken, oude documenten zijn daar ook te zien, zo bijzonder.
Mijn moeder is veel vergeten, maar heel veel verhalen heb ik had gekregen in de jaren dat ik mezelf vormde en begreep dat het belangrijk is vooral nederig te zijn en weinig wensen te hebben en te genieten van wat echt belangrijk is, liefde.
Wat mooi en ontroerend verteld.
Dank je Ron, met deze dagen komen die verhalen allemaal weer naar boven.
Heel mooi Zilver.
Ik hou van mensen die zich durven verzetten.
Wat zullen jij en je moeder trots zijn.
Net Selma uit.
Ze durfde tegen de Duitsers op te treden in Sobibor.
Laila, ja, onwijs, het was een man met een gouden hart eerlijk en altijd vechtend tegen onrecht. Hij heeft zijn levenlang hard gewerkt en veel voor anderen gedaan en ons hele gezin gered van een brand en daarbij heeft hij zichzelf heel erg moeten verbranden. Altijd als ik later opa zag, zag ik die pijnlijke plekken van het verbranden die nooit meer die echte kleur bruin van zijn verder huid kreeg, een man om altijd van te blijven houden en nooit te vergeten, deze 4 de mei herdenk ik deze lieve goeie reus, hij is dik in de tachtig geworden en heeft zijn dood uitgesteld, zodat ik mijn oudste zoon in zijn lieve verbrande armen kon leggen.
Wat zijn er mooie boeken over de oorlog he, over echte helden.
prachtig, een trommeltje met verhalen.
Lebonton door verhalen leer je je familie en geschiedenis te zien. De link van het Oranje hotel greep me erg aan en de verhalen die ik daar lees en dan te weten dat er nog zo veel oorlog en onrecht is.
deze oorlog heb ik niet meegemaakt, in de zin van familieleden die er bij betrokken waren
mijn referentiekader is school, het dagboek van Anne Frank en de jaarlijkse verhalen op tv en radio rond deze tijd
maar wat mij altijd weer opviel aan de wijze waarop de verhalen werden verteld, is de serene ingetogen manier.
Zo ook zo als jouw moeder dit verhaal aan jou vertelt, fluisterend, alsof het eigenlijk niet verteld mag worden. Dat doet onderdrukking met een mens.
Aanbevolen, omdat je zoals altijd zo mooi oprecht bent.
Assyke, dank dat je kwam lezen, ja, jij bent veel jonger, ik ben een kind van ouders die het hebben meegemaakt, ik ben van 1958.
Het was pas later dat mijn ouders er over begonnen en altijd met een aanleiding, nooit zomaar, alsof ze het liever niet vertelden, me wilden sparen, maar ik ben wel blij dat ze me dingen verteld hebben, in hun ogen was het verdriet te lezen.
Ik heb door die verhalen een afkeer van oorlog, wapens, leger, mensen met macht, onderdrukking. Ik neem het altijd op voor de zwakkere en de verhalen hebben mij sterk gemaakt, ik durf ook en dat dank ik aan hen. Deze avond denk ik altijd heel erg aan al die dappere mensen, hier in de Zaanstreek waren veel helden, maar ik denk ook aan al die lieve mensen die nog midden in een oorlog zitten of er aan ten onder gingen, wij mogen gelukkig zijn dat we veilig kunnen leven.
@jouw ouders hebben jou dus met die verhalen iets heel bijzonders meegegeven
waarschijnlijk zat het al in je, maar werd het door het vertrouwen dat jouw ouders je schonken versterkt.
Het is niet helemaal te vergelijken, maar mijn moeder had een nogal militante vader, militant in de zin van dat hij altijd opkwam voor het recht van de arbeiders, een soort vakbondsman avant la lettre, hij was daarbij voor niets en niemand bang (en dat betekent wat in een repressieve dictatuur).
Omdat mijn opa mijn moeder als jong meisje overal mee naar toe nam (en daarmee zijn vertrouwen aan haar schonk), is zij hem als rolmodel gaan zien.
Dat kunnen ouders dus. En dat vind ik mooi.
Assyke, jij had dus ook een bijzondere opa, mannen en vrouwen met moed, geweldig. Ja, ouders kunnen zo veel meegeven, ik hoop zo dat door al die verhalen ooit de vrede overal neerdwarrelt.
dat hoop ik ook
er is zoveel goeds, alleen ziet men het niet altijd of niet op tijd
ik denk dat het de miskenning is, die veel mensen op het verkeerde pad brengt.
Assyke, ja, er is heel veel dat goed is, maar vaak krijgt het kwaad te veel aandacht en dat onthouden we dan het drukt een patroon in de mens. De kranten en tv, zouden meer mooie dingen moeten laten zien, want we hebben voorbeelden nodig. Het is net als met kinderen, als je ze steeds afsnauwt, dan volgen ze dit voorbeeld, als je ze opvoedt in liefde, dan verspreiden ze dit en zo zou de media dit voorbeeld moeten oppikken.
De voedselbonnetjes, die had menigeen nog na de oorlog. Had me niet eerder afgevraagd waarom ze over waren…. Heel mooi en goed verhaal van jou. Het brengt me weer even terug naar de oorlogsverhalen van mijn ouders en familie.
Ik houd even de klok in de gaten voor de stilte…
Smokey, ze hadden veel uit hun eigen mond gespaard om het aan hun man en vader te kunnen geven als hij terug kwam, ze hadden hem zo verwend, het kostte hem bijna zijn leven. De bonnen bleven over, er was niks meer te koop, alles was op.
Ha Zilvertje,
De vehalen van toen klinken zo bekend, als kind hoorde je ze niet vaak, maar later wel.
Het waren twee bijzondere dagen, verdriet en vreude stonden naast elkaar.
Een spiegel is de mens weer voorgehouden, helaas is de angst verder aangewakkerd. oma
Oma, ja, later kwamen ze los, ik denk dat de mensen lang in een soort shock waren en door moetsen, keihard werken en dat daarna de verhalen kwamen, ja, apart he, wat er allemaal is gebeurd, pffffffffffffff, ik zit ook vol indrukken.
Groetjes aan de hele bemanning.